RÝZE TARÝHÝNE IÞIK TUTAN ESERLER
Rize Pazarlý genç Araþtýrmacý Yazar Murat Ümit Hiçyýlmaz, yaptýðý çalýþmalarla Rize Tarihine ýþýk tutuyor.


14 Ekim 2011 Cuma
FATÝH SULTAN KAR - Ard arda kaleme aldýðý eserleriyle Rize tarihi üzerine yapýlan çalýþmalara büyük katký saðlayan Rize Pazar'lý Araþtýrmacý – Yazar Murat Ümit Hiçyýlmaz, çalýþmalarýný aralýk vermeden sürdürüyor. Yeni eseri "Pazar Nüfus Kütüðü 1842-Pazar Sülaleleri" isimli prestij kitabýn ardýndan Hiçyýlmaz, þimdi de Rize Pazar Ýlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri, Serdengeçti Aðalýðýndan Derebeyliðe: Baltazadeler-Telatorzadeler, Rize'li Serdengeçtiler, Baþköy Köyü'nün Monografisi: Kültür ve Dil, Osmanlý Belgelerinde Derinsu (Zaðnat) Köyü, "Pehlüloðlu Ailesi Tarihi ve "Rize-Pazar Tarihi isimli eserleri hayata geçirmek için çalýþýyor.

Hiçyýlmaz'dan, ardý ardýna kaynak eserler
Son yýllarda Rize tarihi üzerine yapýlan bireysel çalýþmalar sonucu ortaya çýkan kitaplar, bölge tarihinin daha iyi bilinmesine katký saðlýyor. Daha önce Rize Hemþin Ýlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri (Ýshak Güven Güvelioðlu ve Mustafa Gürdal ile birlikte), Rize Pazar Baþköy Tarihi isimli iki kaynak kitaba imza atan Murat Ümit Hiçyýlmaz, þimdi de Pazar Nüfus Kütüðü-1842 Pazar Sülaleleri ismini taþýyan ve bölgemiz tarihi için büyük önem taþýyan bir esere daha imza attý.

Rize Pazar Baþköylü genç ve yetenekli araþtýrmacý
Murat Ümit Hiçyýlmaz'ý 24 Temmuz 2010 tarihinde aramýzdan ayrýlan ve kendisi gibi araþtýrmacý olan arkadaþým Ýhsan Topaloðlu'nun cenazesinde tanýdým. Deðerli bir arkadaþýmý kaybettiðim gün, bölgemiz tarihi için önemli iþlere imza atan Hiçyýlmaz ile tanýþmýþtýk. Bizi köyüne getirdi ve oldukça güzel bir ortamda ziyafetlerde ikramlarda bulundu.

Murat Ümit Hiçyýlmaz kimdir?
1981 yýlýnda Rize'nin Pazar ilçesinde doðdu. Ýlkokulu Baþköy Ýlkokulu'nda, ortaokulu Yücehisar Ýlköðretim Okulu'nda ve liseyi Pazar Lisesi'nde okudu. 2004 yýlýnda Ondokuzmayýs Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliði bölümünde lisans eðitimini tamamladý. Yedek subay olarak yaptýðý askerlik sonrasý Ümraniye Belediyesi'nde mühendis olarak çalýþmaya baþladý. 2008 yýlýnda Çaykur'a geçip, memleketine kesin dönüþ yaptý ve iþ hayatýna halen Hemþin Organik Çay Fabrikasý'nda mühendis olarak devam etmektedir.

Yöre tarihine ilgisi 2005 yýlýnda baþladý
2005 yýlýndan itibaren yöre tarihi üzerine ilgi duymaya baþladý. Bu dönemde Orhan Naci Ak, Ýshak Güven Güvelioðlu, Muhammet Safi, Ýhsan Topaloðlu, Recep Koyuncu, Veysel Atacan ve Fatih Sultan Kar gibi yöre tarihi ve kültürü üzerine araþtýrmalar yapmýþ kiþilerle temasa geçti. Bu dönemde Osmanlýca'ya ilgi duydu ve kýsa zamanda yeterli sayýlabilecek düzeyde Osmanlýca öðrendi. Baþbakanlýk Osmanlý Arþivi'nde araþtýrmalar yapýp, yöre tarihi üzerine belgeler topladý. Ýlk çalýþmasýný Hemþin ilçesi mezar taþlarý üzerine yaptý.

Her kütüphanede olmasý gereken üç kaynak eser
Ýshak Güven Güvelioðlu ve Mustafa Gürdal ile birlikte yürüttüðü bu çalýþma, 2011 yýlý baþýnda Kaknüs Yayýnlarý tarafýndan "Rize Hemþin Ýlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri" adýyla kitaplaþtýrýldý. Ayný yýl doðduðu köy olan Baþköy köyünün tarihini detaylý olarak hazýrladý ve "Rize Pazar Baþköy Tarihi" adýyla kitaplaþtýrdý. Hemen akabinde yörenin ilk nüfus kayýtlarýný esas alan "Pazar Nüfus Kütüðü-1842 Pazar Sülaleleri" adlý kitabýný yayýnladý. Yine benzer olarak "Ardeþen Nüfus Kütüðü-1842 Ardeþen Sülaleleri" adlý kitabý Ardeþen Belediyesi'nin desteði ile þu an itibariyle basým aþamasýndadýr. Ayrýca Prof. Dr. Ýsmail Kara'nýn editörlüðünde hazýrlanan "Rize Kitap" adlý yýllýk dergi için "Baþköy Mahalli Konuþma Sözlüðü" adlý makaleyi hazýrladý.

Çalýþmalarýný aralýksýz sürdürüyor
Ürettiði eserlerle ilimiz kültürüne büyük katkýlarý dokunan Hiçyýlmaz'ýn, sýrada; "Rize Pazar Ýlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri", "Serdengeçti Aðalýðýndan Derebeyliðe: Baltazadeler-Telatorzadeler", "Rizeli Serdengeçtiler", "Baþköy Köyü'nün Monografisi: Kültür ve Dil", "Osmanlý Belgelerinde Derinsu (Zaðnat) Köyü", "Pehlüloðlu Ailesi Tarihi" ve "Rize-Pazar Tarihi" isimlerini taþýyan kitap çalýþmalarý var. Bölgemiz tarihine büyük katkýsý olan bu genç arkadaþýmýza kültür dünyamýzýn yetkili ve etkilileri sahip çýkmalýdýr. Ayrýca bin bir emekle üretilen bu kitaplarý satýn almalý ve her evde bulundurmalýyýz...

Murat Ümit Hiçyýlmaz'ýn kitaplarý
Rize Hemþin Ýlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri (Ýshak Güven Güvelioðlu ve Mustafa Gürdal ile birlikte):
Osmanlý'dan günümüze miras kalan kemer köprüleri, camileri, çeþmeleri, deðirmenleri, konaklarý, serenderleri ve elbette her biri hat ve sanat bakýmýndan önem arz eden mezar taþlarý ile adeta tabiat ve açýk hava müzesi olan Hemþin ilçesi saklý kalmýþ tarihi gün ýþýðýna çýkýyor. Bu eserde, aylarca süren arazi çalýþmalarý sonucu tespit edilen 108 adet mezar taþýnýn fotoðraf ve Latin alfabesiyle okunuþlarýný görmekle kalmayýp, eþsiz Osmanlý hat sanatýnýn görsel doyuruculuðuna da gözler önüne seriliyor. Bu baðlamda her mezar taþý, sabýr ve heyecanla defalarca temizlendi, tebeþirle boyandý ve profesyonelce fotoðraflandý. Kitabýn bir diðer özelliði ise 70 sayfalýk bir tarihçe kýsmýna sahip olmasý. Bu bölümde Hemþin ile ilgili þimdiye kadar hiçbir tarihçi tarafýndan deðerlendirilip gün yüzüne çýkarýlmamýþ birçok belge ve bilgi göze çarpýyor. Özellikle ilçeye ait tapu tahrir defterlerinin ve nüfus defterlerinin içerdiði bilgilerin yanýsýra yöredeki þahýs arþivlerinden elde edilen bilgiler de kitapta bir bir sunularak, Hemþin Tarihine farklý bir boyut kazandýrýlmýþ. Hemþin üzerine yapýlacak bundan sonraki çalýþmalara da bilimsel anlamda yön vereceði ve Hemþin tarihini ideolojik kýsýr döngüsünden kurtaracaðýný ümit ediyoruz." Kitapta ayrýca Hemþinlilerin etnik kimlikleri ve kültürleri üzerine oynanan oyunlara da atýfta bulunularak, bu alanda birbirinin tekrarýndan ve ideolojik yaklaþýmlardan öteye gidemeyen kýsýr tartýþmalara açýklýk getirilerek, konu detaylý bir þekilde incelenerek okuyuculara sunuluyor.

Rize Pazar Baþköy Tarihi: Kitap, Baþköy köyünün genel tarihi, Fetih Öncesi Dönem, Fetih Sonrasý Dönem ve Cumhuriyet Dönemi olmak üzere kronolojik gidiþat esas alýnarak üç kýsým halinde hazýrlandý. Ýlk kýsým olan Fetih Öncesi Dönem, yazýlý herhangi bir belgenin olmamasýndan ötürü kýsa tutularak, temel bilgilere yer verildi. Ýkinci kýsým olan Fetih Sonrasý Dönem'de büyük ekseriyetle Osmanlý Arþivi'nden temin edilen Baþköy ile direk alakalý Osmanlýca belgelere dayalý olarak Baþköy tarihi anlatýlmaya çalýþýldý. Bu bölümde temel olarak Tapu Tahrir kayýtlarý, Nüfus Defteri kayýtlarý, Tapu Yoklama kayýtlarý ve diðer benzeri kayýtlar kullanýlarak þimdiye kadar yayýnlanmamýþ bilgilere yer verildi. Üçüncü bölüm olan Cumhuriyet Dönemi'nde ise Baþköy'ün yakýn tarihi temel bilgilerle sunuldu. Kitabýn ikinci bölümünde, köyümüzde tarihi eser olarak deðerlendirebileceðimiz objelere yer verildi. Birinci bölümde Osmanlý mezar taþlarý ve tercümeleri, ikinci bölümde kitabeli tabletler ve tercümeleri, üçüncü bölümde ise tarihi önem taþýyan motif ve simgelerin fotoðraflarý sunuldu. Kitabýn üçüncü bölümünde otuz üç adet sülalenin tarihçesi yeterli düzeyde detaya inilmek suretiyle anlatýldý. Aile tarihçelerinin sonuna, bilgisayar ortamýnda özel bir þecere programýnda hazýrlanmýþ aile soyaðaçlarý eklendi. 256 sayfadan oluþan kitabýn kapaðýnda þimdiye kadar hiçbir yerde yayýnlanmamýþ olan Osmanlýca Pazar haritasý kullanýlmýþ. Osmanlýca olarak köy adlarýnýn yazýlý olduðu harita, döneminin birçok coðrafi bilgilerini barýndýrýyor. Kitapta Pazar'ýn eski adý olan Atina isminin etimolojisi detaylýca incelenmiþ ve mitolojik döneme ait tarih de, mevcut kaynaklar ýþýðýnda okuyuculara sunulmuþ.

Pazar Nüfus Kütüðü–1842 Pazar Sülaleleri: Rize Pazar'ýn görkemli tarihi adýna var olan büyük bir eksiklik de giderildi. Bu güne deðin birkaç cümleden ibaret olan Pazar Tarihi, bu kitap sayesinde doyurucu bir seviyede tarih metnine sahip olmuþ oldu. Kitapta, 1842 yýlýnda Pazar'a ait köylere ve tüm sülalelere ait ilginç bilgiler var. Nüfus kayýtlarý sayesinde köylerin, o tarihteki imamlarýný ve muhtarlarýný, köylerde bulunan sülaleleri, askere gitmiþ olan insanlarý ve gurbette çalýþan atalarý gün ýþýðýna çýktý. Ailelerin atalarý fiziki olarak tiplerini ve özürlülük durumlarýný konu edilerek anlatýlmýþ. Eserde nüfus kayýtlarýna dayanýlarak birçok tarihi istatistik bilgi de hazýrlanmýþ. Bu bilgilere göre; insanlarýn yaþ dilimleri köy köy derecelendirilerek ilgi çekici bilgilere ulaþýlmýþ. Yeni doðmuþ bebeklerin bile kayýt edildiðini belirten kitabýn yazarý Murat Ümit Hiçyýlmaz; "Kayýtlarda o yýllarda atalarýmýzýn hangi isimleri kullandýklarýný da inceleme þansýna sahibiz. En çok Ali isminin kullanýldýðýný tespit ettiðimiz Pazar'da, ilginç bulduðumuz diðer bir husus ise Karadeniz ile özdeþleþtirilen Temel isminin o tarihlerde hiç tercih edilmemiþ olmasý durumudur" dedi. Kitapta, 1842 tarihinde Pazar'a baðlý bulunan Þileyit, Nohadiða, Cabat, Kukulat, Laroz, Tordivat, Cunbat, Venek, Avramit, Melyat, Zelek, Surminat, Koksovat, Aranaþ, Carcivat, Çitat, Nohlapso, Sulet, Haçkun, Hunar, Haçapit, Bogina, Talvat, Yukarý Bulep, Aþaðý Bulep, Ýlastas, Apso, Petre-Nikola, Zaðnat, Lamgo, Papat, Sariþka, Hotri, Abdioðlu, Paniçi, Cigetöre, Hudisa, Kuzika, Mamaçivat, Koskanivat, Sapu, Çukita, Haku, Papilat ve Dadivat köyleri ile o tarihte Hemþin'e baðlý bulunan Çingit, Meleskur, Mermenat ve Açaba köylerinin nüfus kayýtlarý bulunuyor. Bu da Pazar'ýn tamamýnda bütün köylerimizdeki sülale ve þahýslarýn tek tek kayýt edildiði anlamýna geliyor.

Murat Ümit Hiçyýlmaz'ýn her kütüphanede bulunmasý gereken bu kaynak kitaplarýný temin etmek isteyenler murathicyilmaz@mynet.com mail adresi aracýlýðýyla kendisiyle iletiþime geçebilirler.


Anahtar Kelimeler : Rize Tarihi , Pazar Tarihi
    

  Facebook'ta Yorumla:  
 Bu haber 4211 defa okundu.


   Künye    |    Açılış Sayfam Yap    |    Sık Kullanılanlara Ekle    |    Reklam    |    Önemli
 
1997 - 2024  Her hakkı saklıdır. FotoÄŸraf, Haber ve Yazıların izinsiz kopyalanması, kullanılması yasaktır.
Sitede ÅŸu an  11  ziyaretçi bulunmaktadır.