RÝZE BASIN TARÝHÝNDEN YAPRAKLAR
Araþtýrmacý gazeteci arkadaþýmýz Fatih Sultan KAR'ýn Rizede yayýn yapmýþ olan basýn organlarýný anlatan yazýsý...


05 Nisan 2009 Pazar
Fatih Sultan KAR - Rize'nin ilk yayýn organý : Yeni Ay
Rize'de ilk yayýn organý Kasým 1926 tarihinde Trabzonlu eðitimci-þair Hüseyin Avni Bey tarafýndan çýkarýlan Yeni Ay dergisidir. Ýstanbul'da basýlýp Rize'de daðýtýlan Yeni Ay Dergisi Þubat 1927'de yayýn hayatýna son verir. 1896 yýlýnda Trabzon’da doðan ve Rize’nin ilk yazýlý yayýn organý olan Yeni Ay Dergisini kendi çabalarýyla çýkaran Hüseyin Avni Bey, 1920 yýlýnda Rize Ýdadisi Umumi Tabiiye, Resim ve Eliþi Muallimliði’ne atandý. Rize’de bulunduðu süre içerisinde Rize Muallimler Derneði Baþkanlýðý yaptý. Rize’de bir kýza aþýk oldu, ama ailesi bu kýzla evlenmesini engelledi. Bu durum Hüseyin Avni Bey’de derin yaralar açtý. 1931 yýlýnýn bir yaz gecesinde veremden öldüðünde 35 yaþýndaydý ve Rize Maarif Müdürlüðü görevini yürütüyordu.

Rize’nin ilk yayýn organýný hazýrlayan Hüseyin Avni Bey ve yayýmladýðý Yeni Ay dergisi

Rize'de ilk matbaa ve gazete :
Rize'de ilk matbaa ve gazete 1930 yýlýnda Mustafa Cavaþ tarafýndan Rize Matbaasý ve Rize Gazetesi olarak hizmete girer. Gazetenin sahipliðini dönemin Rize valisi Ekrem Ergür yapmýþtýr. Halkevi binasýnýn altýnda faaliyet gösteren gazete ve matbaa 1939 yýlýnda kapanmýþtýr. Mustafa Cavaþ'ýn matbaacýlýðý býrakmasýnýn ardýndan Kemal Karadeniz, Kambursýrt Sokaðý’nda Çaycýlar Kooperatifi'nin karþýsýnda matbaacýlýk yapmýþtýr.

6 Aðustos 1931 Perþembe günü Rize’de ilk gazete ve matbaa hizmete giriyordu. Açýlýþ törenine baþta Vali Ekrem Engür olmak üzere idari ve mülki amirler ve vatandaþlar büyük ilgi gösteriyordu

Rize’de kurulan il matbaanýn iþletmecisi Mustafa Cavaþ ( Ayaktakilerden soldan saða 1.) matbaada çalýþan ustalarla

Zümrüt Rize Gazetesi’nin 05 Mayýs 1950 tarihli ilk sayýsý

Zümrüt Rize Gazetesi Ýstanbul’da kuruldu, Rize’ye taþýndý. Mustafa Çavaþ ve Kemal Karadeniz'den sonra Rize'de matbaacýlýk yapan Mustafa Ardal gerek gazetesi ve gerek matbaasý ile Rizelilere hizmet vermiþtir. Ardal 1949 yýlýnda tek baský makinesi ile matbaasýný kurdu. 5 Mayýs 1950'de Ýstanbul Beyazýt Gençer Han Numara 43 adresinde yayýn hayatýna baþlayan Zümrüt Rize Gazetesi’ni Rize'ye taþýdý. Eski Sümerbank'ýn karþýsýnda Kazým Karabekir Caddesi’nde faaliyet gösteren matbaa ve gazete zamanla büyük beðeni kazandý.

Zümrüt Rize Gazetesi Sahibi Rize Belediye Baþkaný Oldu
Mustafa Ardal sosyal yönü aðýr basan bir insandý. Eski Rize Mebusu Osman Yýlmaz Karaosman'la birlikte öðrenci faaliyetlerinde bulunmuþtu. Kazým Karabekir Paþa öldüðünde neden bayraklar yarýya inmedi diye yapýlan eylemde baþý çekenlerdendi. O dönemlerde gazete çýkarmak zordu. Ardal, gazeteyi hazýrlar, baskýyý yapar, kesim iþlerini de kendisi hallederdi. Halil Þeker, Orhan Lýk, Fenerli Mustafa Ýlkbahar ve Hasan Kasýmoðlu, Ardal'ýn yanýnda çalýþmýþ matbaa ustalarý idi. O dönem de Demokrat Parti güçlü zamanlarý idi. Buna raðmen Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) de desteði ile Baþkanlýða seçildi.

Ýþçiler "çarpýlýrýz" diye korkunca
Eski sebze ve meyve hali onun döneminde inþa oldu. Hal yapýlýrken inþaatta çalýþanlar mezarlýklarla karþýlaþtýklarý için çalýþmayý býraktýlar. Çarpýlýrýz diye korktular. Baþkan Ardal, kendisi çalýþmaya baþlayýnca ustalar da baþlamak zorunda kaldýlar. Ardal, bir buçuk yýl yaptýðý baþkanlýðý süresinde aldýðý aylýðýn yarýsýný Fakirler Fonu'na býraktý.

Vali iþten el çektirdi
Valilerin Belediye baþkanlarýný iþten el çektirme yetkileri vardý. Demokrat Partililer kendi partilerinden olmayan birini içlerine sindiremiyorlardý. Özellikle eski Rize Mebusu Osman Kavrakoðlu'nun baskýlarý sonucu vali Ardal'ý görevden el çektirdi. Ardal hakkýnda açýlan davalar yüzünden oldukça sýkýntýlý günler geçirdi. Rize sevdalýsý bir insan haksýz ve mesnetsiz iddialarý bir türlü içine sindiremiyordu.

Çay sevdalýsý
Rize'de çaycýlýðýn geliþmesine de katkýda bulunmuþtur. Kooperatifinin kuruluþunda aktif görev yaptý. Bir dönem çay paketlemesinin Rize dýþýna çýkarýlmasý gündeme geldi. Bu konuda da tepki gösterenlerin baþýnda geliyordu. Çay Bank'ýn ilk iþtirakçilerindi. Rize sevdalýsý Mustafa Ardal altmýþ bir yaþýnda 1984'de aramýzdan ayrýldý. Kalp krizi sonucu ebediyete intikal eden Ardal geride bir çok eser býraktý. Ardal'ýn vatan faydalýsý beþ çocuðunun ikisi Rize'de üçü Ýstanbul'da yaþamýný sürdürmektedirler.

1986 yýlýndan bu yana Zümrüt Rize Gazetesi’nin sahipliðinin yürüten Faik Bakoðlu kendisi gibi basýn emekçisi Metin Ýslamoðlu ile 1971

Bayraðý Faik Bakoðlu Taþýyor
Zümrüt Rize Gazetesi’nin imtiyaz sahipliðini 1986 yýlýndan bu yana Faik Bakoðlu üstlenmiþtir. Çeþitli vesilelerle verdiði beyanatlarda Bakoðlu, 5 Mayýs 1950'den beri Rize'nin, Rizelinin gözü, kulaðý ve sesi olmaya çalýþtýklarýný, bugüne kadar basýn yayýn meslek ilkelerinden ödün vermeden yayýn hayatlarýna devam ettiklerini ve "Bugünden sonra da yayýn hayatýmýzý bu ilkelere göre devam ettireceðiz. Her zaman Rize'nin sorunlarýnýn çözümü için çalýþacaðýz" þeklinde konuþmaktadýr.

Güneþ Gazetesi ve matbaasý çalýþanlarý 1.Semsettin Çepni, 2.Ali Çakýr, 3.Halil Ýslamoðlu, 4.Metin islamoðlu, 6.ilhan

Rize basýnýnýn Güneþ’i doðuyor
16 Ekim 1968 günü Rizeliler yepyeni bir gazete ile tanýþýyor, Rize basýnýnýn güneþi doðuyordu. Güneþ Gazetesi adýyla yayýn hayatýna merhaba diyen gazetenin ve matbaanýn kurucusu Þemsettin Çepni’yi Rizeliler yaptýðý hizmetlerden dolayý yakýndan tanýyorlardý.
1917 yýlýnda Rize’de doðan Çepni Halkevispor’da futbolculuk, yöneticilik görevlerinde bulunmuþ, 18 yaþýnda Matematik Öðretmenliði yapmýþ, Türk futboluna Þenol Birol, Yavuz Þimþek, Yakup Kazdal gibi yýldýzlar kazandýrmýþ Güneþspor’un Kuruculuðu ve baþkanlýðýný baþarýyla yürütmüþ, Ýl savunma müdürlüðü görevlerini yerine getirmiþti. Futbolun Cörçil’i olarak da nitelenen Çepni bu giriþimi Rizelilerin de ilgisini çekmiþti.
Gazetesi yayýna baþlamadan önce Rahmi Arer’in çýkardýðý “Rize” isimli Gazetede köþe yazýlarý yazan Þemsettin Çepni’nin sahipliðinde “Güneþ” Gazetesi yayýn hayatýna merhaba diyordu.

Fransýzlaþmaya tepki Ve “Güneþ”
Gazetenin ve matbaanýn “Güneþ” adýný taþýmasýnýn arkasýnda Þemsettin Çepni’nin Galatasaray sevgisi yatýyordu. Galatasaray camiasý içindeki fransýzlaþmaya tepki olarak kurulan Güneþspor 10 kasým 1938 yani Gazi'nin öldüðü gün artýk bize gerek kalmamýþtýr diyerek kendi kendisini kapatma kararý almýþtýr ve de ertesi gün kapanmýþtýr. Þemsettin Çepni de Fanatik Galatasaraylý olmasý ile birlikte Galatasaray camiasýnda yaþanan bu geliþmeye destek vermekle kalmamýþ daha sonra Rize’de kurduðu futbol kulübüne, gazetesine ve matbaasýna “Güneþ” adýný vermiþti.

Güneþ Gazetesi ve matbaasýnýn sahibi Ali Çakýr ( Soldan saða 1. ) matbaayý ziyaret eden Çaykur Eski Genel Müdürü Atilla Koruyan ( Soldan saða 3. ) ve Çaykur Eski Basý Yayýn Ve Halkla Ýliþkiler Dairesi Baþkaný Çahit Þenkül’e ( Soldan saða 2. ) çalýþmalarý hakkýnda bilgi verirken gözükmektedir.


Fotoðraf ve Belgeler Fatih Sultan Kar Koleksiyonundan alýnmýþtýr...


    
 
  hikmet aksoy (30.06.2012 19:56:05)
  sevgili fatih kardeÅŸim,
güzel bilgiern için te




sevgili fatih kardeÅŸim,
verdiğiniz bilgiler için teşkkür ederim. hazırladığım kitapta yararlanmama umarım izin verirsiniz.
selamlar/sevgiler



 

  Facebook'ta Yorumla:  
 Bu haber 4111 defa okundu.


   Künye    |    Açılış Sayfam Yap    |    Sık Kullanılanlara Ekle    |    Reklam    |    Önemli
 
1997 - 2024  Her hakkı saklıdır. FotoÄŸraf, Haber ve Yazıların izinsiz kopyalanması, kullanılması yasaktır.
Sitede ÅŸu an  16  ziyaretçi bulunmaktadır.