FAT�H SULTAN KAR �LE R�PORTAJ

FAT�H SULTAN KAR �LE R�PORTAJ
�ETT�de kurum foto�raf��s� Rize Tarihi Ara�t�rmac�s� Fatih Sultan Kar ile Filiz Hocao�lu'nun yapt�� s�yle�i...

16 Kas�m 2011 �ar�amba
R�portaj: Filiz HOCAO�LU
Memleketi Rize'nin tarihine duydu�u ilgisi zamanla tutkuya d�n��en ve bu alanda de�erli �al��malara imza atan Fatih Sultan Kar, kendisini 'modern �a��n eskicisi' olarak tan�ml�yor. On be� y�ld�r bir tutkunun pe�inden b�k�p t�kenmez bir azimle ko�an ve bir tek kare foto�rafa ula�mak i�in gerekirse iki y�l sab�rla bekleyen gen� ara�t�rmac�yla tarih �al��malar�n� konu�tuk.

Rize'nin tarihi ve sosyal ya�ant�s� �zerine ara�t�rma yapma fikri nas�l do�du, ilk k�v�lc�m� ne �akt�?
Bir ar�iv-ara�t�rmac�s� i�in ge�mi�in tozlu raflar�nda iz s�rmek tutkulu bir s�re�tir. Bu insanlar�n bulduklar� bir belge kar��s�nda duydu�u heyecan arkeologlar�n toprak alt�ndan ��kard�klar� eser kar��s�ndaki co�kusu gibidir. Benim tarih merak�m ba�lang��ta k��k k�v�lc�mlar �eklindeydi. �lgim ve hevesim zamanla artt�. Rize'de bas�nda g�rev yapt��m d�nemde elime ge�en birka� sararm�� foto�raf ilk k�v�lc�mlar� �akt�. Ard�ndan b�y�k bir hevesle iz s�rmeye ba�lad�m. Zamanla memleketim Rize'nin �zerindeki sis perdesi aralanmaya ba�lad�, ama Osmanl�'n�n son d�nemleriyle Cumhuriyetin ilk y�llar�na ait belgelere ula�mam kolay olmad� tabii. 1998 y�l�nda �stanbul'a ta��n�nca ara�t�rmalar�m� Rize'nin d��na ta��yarak buradaki b�t�n sahaflar� ve m�zayedeleri takip etmeye ba�lad�m. Yaln�z �unu s�ylemeliyim ki �stanbul'da Rize'den �ok malzeme buldum. Malum bizim memleketimiz �ok nemli bir iklime sahip. Nem de foto�raf�n en b�y�k d��man�. Sonu� olarak zamanla olu�turdu�um ar�ivin ancak y�zde be�ini Rize'den, geri kalan�n� �stanbul'dan temin ettim. Ara�t�rmalar�m bitmi� de�il, halen ilk g�nk� sab�rla, dikkatle ve �zenle �al��yorum. Bazen bir foto�rafa ula�mak i�in aylarca bekledi�im oluyor. Ko�u�turmalar�m s�ras�nda �stanbul'da ayak basmad�k yer b�rakmad�m diyebilirim.

Eserleriniz, ara�t�rma sahan�z�n Rize merkezle s�n�rl� olmad��n� g�steriyor. Rize d��nda �zellikle Lazlar�n ya�ad��, Kemer �tesine dair elinize ge�en belge ve foto�raflar var m�?
�ocuklu�umdan beri Lazlar benim i�in �zeldir. K�y�m�ze elektrik yeni gelmi�ti. �ocuk olmama kar��n o g�nk� heyecan�m hala akl�mda. Hele hele unutamad��m bir insan vard�r. Lazca konu�malar� ve esprileri hala belle�imdedir. Direklere elektrik aksamlar�n� ve tellerini en h�zl� o ba�l�yor, sonra da her dire�in ba��nda tulum �al�yordu. Herkes onu �ok seviyordu. O, �ocuklu�umun kahraman�yd�. Bir g�n bakt�m k�y�mdeki insanlar�n ba�� yerde. Pazarl� elektrik�i Ali Pa�a �ld� dediler. �ocuklu�umun kahraman� �lm��t�. Bir de amcam�n han�m�n�n annesi vard�. �nan�r m�s�n�z h�l� ad�n� bilmem. Atinal� hala diye an�l�rd�. Tarih gibi bir kad�nd�. �bretlik s�zleri vard�. Evlenecek k�zlara, ''i�nenun delu�inden ge�esun'' derdi. K�zlar, ''nasil ge�eruz'' deyince ''sen de�il, aklun ge�ecek'' derdi. Bu y�zdendir ki �ocuklu�umdan beri Lazlar benim i�in �zeldir. Temiz y�rekli insanlard�r. Onlara Rize merkezde 'Kemer �tesi' diye hitap edilmesine hep tepki duymu�umdur. Sonraki y�llarda Kaz�m Koyuncu'yu tan�ma, bir ka� eylemde birlikte yer alma �ans�m oldu. �smail Avc� Bucakli�i sayesinde de Laz k�lt�r tarihinde �nemli bir yere sahip Mjora Panel Dizisini, Laz K�lt�r Derne�i'nin kurulu� s�recini izleme, belgeleme ve ar�ivleme �ans�m oldu. Rize tarihini do�ru �ekilde kavrayabilmek i�in b�lgenin tamam�na ait belgeler, foto�raflar ve kitaplar� biriktiriyorum. Elbette bu ba�lamda �ok eski bir yerle�im yeri olan Atina (Pazar) ba�ta olmak �zere Arde�en ve F�nd�kl�'ya dair foto�raflar da ar�ivimde yer al�yor.

G�n�ll� olarak y�r�tt��n�z bu �al��malarda size yol g�steren, destek olan insanlar oldu mu?
Bu i�ler g�n�l i�i. En b�y�k destek�im elbette e�im ve k�z�m, ��nk� evde b�t�n kahr�m� onlar �ekiyor. Bir de i�yerinden arkada��m, Laz k�lt�r� �zerine �al��malar yapan Filiz Acar yaz� konusunda b�y�k destek veriyor. Ben bu alanda bir e�itim almad�m ama y�re�i memleket sevgisiyle dolu b�yle bir yol arkada��na sahip olmak benim i�in b�y�k bir �ans. Yine Rize sevdal�s� bir bas�n emek�isi olan ve k�sa bir s�re �nce aram�zdan ayr�lan Vural Kazmaz bana ar�ivini, daha da �nemlisi y�re�ini a�m��t�. Bu �lkede k�lt�r bakanl�� yapacak derecede donan�ma sahip, her kitaptan bir ba�kas�na yarar diye iki tane sat�n alan, Trabzonlu G�nda� Kayao�lu, tozlu raflar�n sevgisini bana a��layan insand�r. Maalesef o da kanser illetine yenik d��t�. Y�lmaz Kartal, Rize merkezi ve �evresi i�in ya�ayan tarihti, �ok yard�m�n� g�rd�m. Bu g�zel insanlar art�k aram�zda yoklar, hepsini sayg� ve rahmetle an�yorum. Ayr�ca Hasan Tuncer T�r�t, Sad�k Saruhan, Ali Fuat Albayrak ve Orhan Bayramo�lu bana hep destek oldular. Rize ile ilgili materyallere ula�mamda kolayl�k sa�layan sahaflardan Asuman Bekta�, L�tf� Seymen, Rasim Y�ksel, Tayfun Kurt, �brahim Y�lmaz, Turgay (Erol) Kaptan, Bayram Ko�, L�tfi Bayer, Mehmet �elik, Cihangir Demiro�lu, Cumhur Ku�, Fulya Baycan, Adem Erta�, Ahmet Y�ksel ve Ara�t�rmac�-Yazar S�leyman Kazmaz, Prof. Dr. Ha�im Karpuz, Prof. Mehmet Bilgin, Dr. Mustafa Duman, Ayhan Y�ksel ve �smail Avc� Bucakli�i ar�ivimin ve bilgi da�arc��m�n geli�mesine katk� sa�lad�lar.

Toplad��n�z tarihi foto�raf ve belgeleri insanlarla nas�l payla��yorsunuz?
�al��malar�m�n en �nemli k�sm�n� 'Evvel Zaman ��inde Rize' ad�yla alb�m kitap olarak yay�nlad�m. Bug�nlerde kitab�n ikinci cildi �zerinde �al��yorum. Ara�t�rmalar�m�n bir alt ba�l��n� olu�turan Rize'nin spor tarihini 'Rize Spor Tarihi' ismiyle kitap haline getirdim. Ayr�ca �ay�n Rize'ye geli�ini ve yetmi� y�ll�k ser�venini anlatan bir sergi a�t�m. Y�llard�r b�y�klerimden dinledi�im, memleket insan�n�n esprili ve sempatik yan�n� yans�tan hikayeleri 'Rize'de Ya�anm�� F�kra Gibi Olaylar' ad�yla kitapta toplad�m. Y�llard�r televizyonlarda canland�r�lan Karadenizli karakterine ve uydurma Temel f�kralar�na k��k bir isyan niteli�i ta��yan bu kitap ciddi oranda ses getirdi.

Ar�iviniz ara�t�rmac�lara da a��k m�, yani kendi �al��malar�n�z d��nda kullanan isimler var m�?
Evet, var. Katk�da bulunabilece�im her �al��ma i�in elimden geleni yapmaya �al��yorum. Mesela Y�netmen �mit K�van�'�n Kaz�m Koyuncu i�in b�y�k bir titizlikle haz�rlad�� '�ark�larla Ge�tim Aran�zdan' belgeseli, Cemal G�las'�n haz�rlad�� '�ay Belgeseli', Cengiz �zkarabekir'in '3 �nsan, 3 �yk�' belgesel serisinde �enol Birol b�l�m�, Mehmet Bilgin'in 'Karadeniz'de Postmodern Pontus�uluk' isimli kitab�, Dr. Mustafa Duman'�n 'T�rk K�lt�r�nde �ay', 'Kemen�emin Telleri' ve 'F�nd�k Serdim Harmana' isimli eserleri, Bayar �ahin'in 'Nalia' isimli alb�m� ve s�zleri bana ait olan 'Y�k�ne Ortak Olsam' �ark�s�, Muhammet Safi'nin haz�rlad�� 'Rize Tahrir-i ��r Envanteri-1850 Rize S�laleleri' ile 'Osmanl� Belgelerinde Rize' isimli eserlere belge ve foto�raf deste�i sa�lad�m. Ayr�ca, Karmate grubundan Resul Dindar'�n m�zi�ini yapt�� 'G�zlerin Karayemi�' isimli eserime Fatih Reyhan alb�m�nde yer verdi ve bu esere klip �ekti. Bir de Rize �zerine tez �al��mas� yapan ��rencilere bilgi ve belge deste�i vermeye �al��yorum.

Fatih Sultan Kar kimdir?
1971 y�l�nda Rize-G�ndo�du Ketenli k�y�nde do�du. �lk ve orta��renimini G�ndo�du'da tamamlad�. Rize'de gazetecilik yapt�� y�llarda �e�itli gazetelerin Rize temsilcili�i g�revini y�r�tt�. Bir d�nem Rize TV Haber Servisinde g�rev yapt�. Ulusal ve yerel bazda yay�n yapan bir�ok gazete ve dergide yay�nlar� ve �iirleri yay�mland�. Ayn� zamanda s�z yazar� olan Kar, T�rkiye Musiki Eserleri Sahipleri Meslek Birli�i (MESAM) �yesidir. Kar, y�z elliyi a�k�n Karadeniz t�rk�s�ne s�z yazar� olarak imza att�. Karadeniz b�lge tarihi �zerine aral�ks�z s�rd�rd�� ar�iv-ara�t�rma �al��malar� sayesinde hat�r� say�l�r miktarda materyale sahip olan Kar, bu belge ve foto�raflar�n bir b�l�m� kitap haline getirirken bir b�l�m�n� de �e�itli ba�l�klar alt�nda sergiledi. Bir d�nem �aykur Rizespor Kul�b�'n�n resmi dergisinin tarih b�l�m�n� haz�rlayan Kar, 1998 y�l�ndan bu yana �stanbul'da ya��yor ve �lkemizin en eski ve k�kl� kurulu�lar� aras�nda yer alan �ETT'de kurum foto�raf��s� olarak �al��yor. Tarih sevgisini ya�am tarz� halinde g�rev yapt�� kuruma da ta��yan Kar, ayn� zamanda �ETT'nin tarihi �zerine ara�t�rmalar yap�yor.

Anahtar Kelimeler : Laz k�lt�r� dergisi , Fatih Sultan Kar , Filiz Hocao�lu

Facebook'ta Yorumla:

Bu haber 3475 defa okundu.

Künye | Açılış Sayfam Yap | Sık Kullanılanlara Ekle | Reklam | Önemli

1997 - 2024 Her hakkı saklıdır. Fotoğraf, Haber ve Yazıların izinsiz kopyalanması, kullanılması yasaktır.
Sitede şu an 17 ziyaretçi bulunmaktadır.