ATATÜRK'ÜN RÝZE'YE GELÝÞÝNÝN 85. YILDÖNÜMÜ
17-18 Eylül 1924 tarihinde Hamidiye zýrhlýsýyla Rize’ye gelen Atatürk, Rize halký, vali Hurþit Bey, komutanlar ve heyetler tarafýndan karþýlanmýþtý.


18 Eylül 2009 Cuma
FATÝH SULTAN KAR - Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ulu önder M.Kemal Atatürk, 1923 yýlýnda Rizeli oldu. Kendisine hemþehrilik teklifinde bulunan Rizeliler’in isteðini olumlu karþýlayan Atatürk, Rize Livasý Ýdare Meclisi üyelerinden Hüseyin Bey ve arkadaþlarýna gönderdiði yazýyla Rizeli oldu.

Atatürk’ün Rize ve Rizelilerle tanýþýklýðý çok eskilere dayanýr. Kurtuluþ savaþý yýllarýnda Kuvayi Milliyecilere takalarýyla silah taþýyan denizci Laz uþaklarý Atütürk’ün takdirini kazanmýþtýr. Milli mücadelede büyük yararlýlýklar gösteren kahramanlardan adýný bir çýrpýda sayabileceðimiz Ýpsiz Recep, Ketencioðlu Yakup, Dursun Kaptan, Metozade Hüseyin, Mataracý Mehmet Efendi, Tuzcuoðlu Halit Aða ve Þahinoðlu Osman Kahya’nýn yaný sýra pek çok da isimsiz kahraman yer almaktadýr.

Bi tufeðum bi da ben...
Ýstanbul’da savaþ yýllarý. Birinci dünya savaþýnda galip gelen Ýngiliz, Fransýz, Ýtalyan ve Yunanlýlar Ýstanbul’u iþgal etmiþtir. Türk’ün ateþle imtihan edildiði bu zor dönemde ekmek karneyle daðýtýlmaktadýr. Ancak Ýstanbul’da biri vardýr ki, milli mücadelecilere karnesiz ekmek saðlamaktadýr. Bu kiþi cesaretiyle Atatürk’ün dikkatini çekmeyi baþaran Rizeli Mataracý Mehmet Efendi’dir. Atatürk, bir gün bu yürekli laz uþaðýný yanýna çaðýrýr. Bir süre muhabbet ettikten sonra can alýcý soruyu sorar: “Yarýn cepheye gitsek, kaç kiþiyle gelirsin?” Mataracý Mehmet Efendi, Rizeliye has keskin zekasýný ve þivesini konuþturarak “Bi tufeðum, bi da ben senun emrundeyiz paþam” der.

Tilkinin pazarda iþi yoktur
Kurtuluþ savaþý yýllarýnda çetesiyle birlikte destanlaþan bir diðer isim de Ýpsiz Recep Reis’dir. Kuvay-i Milliye’ye asker ve silah taþýmasýyla kahramanlaþan Recep Reis, Atatürk tarafýndan vatana olan hizmetlerinden dolayý ödüllendirilmek istenmiþ, ancak vatan aþký aðýr bastýðýndan parayý kabul etmemiþtir. Grubuyla birlikte mücadelesini Sakarya dolaylarýnda sürdüren Rizeli Recep Reis, siyasete girmesini isteyenlere “Biz iþimizi tamamladýk efendiler. Savaþta dik duran baþýmýzý siyasette eðmeyiz. Tilkinin pazarda iþi yoktur” þeklinde cevap verir.

Atatürk 1923’de Rizeli oldu
Kurtuluþ savaþý boyunca Anadolu’nun muhtelif bölgelerinde savaþan ve milli mücadelenin baþarýya ulaþmasýnda katkýlarý olan Rizeliler, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ulu önder M. Kemal Atatük’e hemþehrilik teklifinde bulunur. Atatürk, bu teklifi 20 Nisan 1923’te Rize Livasý Ýdare Meclisi üyelerinden Hüseyin Bey ile arkadaþlarýna gönderdiði bir yazýyla kabul ettiðini bildirir. 29 Nisan 1923 tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi ve Yenigün Mecmuasýnda haber olarak yer alan geliþme, genç Türkiye Cumhuriyeti’nde büyük yanký uyandýrýr.

Memleket sularýnda ýslandý
Cumhurbaþkaný Gazi Mustafa Kemal Paþa’nýn Rize’yi ziyareti, hemþeriliði kabulünden sonraki altýncý aya rastlar. 17-18 Eylül 1924 tarihinde Hamidiye zýrhlýsýyla Rize’ye gelen Atatürk, Rize halký, vali Hurþit Bey, komutanlar ve heyetler tarafýndan karþýlanýr. Sahilde toplanan halk, Ata’ya ve eþi Latife hanýma büyük sevgi gösterisinde bulunur. Atatürk ve beraberindekileri Hamidiye zýrhlýsýndan alýp karaya ulaþtýrmaya çalýþan motor denizin þiddetinden muvaffak olamayýnca Müftü Mahallesinden 20 yaþýndaki Hakký Þentürk, dayanamaz ve öne atýlýr. Denize koþup Atatürk’ü sýrtýna alarak karaya çýkarmak ister. Atatürk, bu isteði “Býrakýn ayaklarým memleketimin sularýnda ýslansýn” diyerek geri çevirir.

Sahilde Ata’yý görmek için toplanan Rizeliler, gemiden yapýlan top atýþýna silahlarýyla karþýlýk vererek sevgi ve coþkularýný dile getirir. Halýlar serilen güzergah boyunca kurbanlar kesilir, ayný gün þehirde açýlýþlar gerçekleþtirilir. Ardýndan Reisi Cumhur Mustafa Kemal Atatürk Hükümet Dairesini, Belediye’yi, Halk Fýrkasýný ve kumandanlýk dairelerini temsil edenlerle görüþür

Atatürk, istirahat için kurtuluþ savaþý yýllarýndan tanýdýðý Mataracý Mehmet Efendi’nin konaðýna çekilir. Mehmet Efendi, bu müstesna misafire Rusya’dan satýn aldýðý kalpaðýný hediye eder. Atatürk, Ýstanbul’a dönünce kalpakla çektirdiði fotoðrafý imzalayarak o günün anýsýna Mehmet Efendi’ye gönderir. Bu fotoðraf halen Rize’de Atatürk Müzesi’ne dönüþtürülen Mataracý Mehmet Efendi’nin evinde sergilenmektedir.

Rize’de hükümet konaðýný ve daireleri ziyaret eden Atatürk’e Rize Müftüsü Mehmet Hulusi Efendi ve Pazar Müftüleri bir dilekçe vererek medreselerin yeniden açýlmasýný isteyince Atatürk, “Medreseler kapanmýþtýr. Açýlmayacaktýr. Bize mektep lazýmdýr, mektepler açýlacak, bu kanunu yapanlar sizden alim olanlardýr. Artýk bu milleti kendi haline býrakýn, ulu nurunu mekteplerden alacaktýr.” diyerek karþý çýkar.

Rizelilerin hemþerisi M. Kemal Atatürk, Rize ile olan iliþkisini daha sonraki yýllarda da sürdürerek milli günler ve önemli hadiselerde kutlama mesajlarý gönderir. Çeþitli dönemlerde telgrafla haberleþtiði isimler arasýnda Mektupçu Behçet Tuzcu, Halkevi Baþkaný Oðuz Bey, Mataracý Mehmet Efendi ve Rize Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti yöneticilerinden Lazzade Mustafa Efendi yer alýr.

Mustafa Kemal Atatürk Rize ziyaretinde Rize Ýskelesinde çoþkulu bir kalabalýkla karþýlandý.(17.09.1924)

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin çiçeði burnunda vilayeti Rize, 1924 yýlýnýn 17-18 Nisan’ýnda en anlamlý günlerinden birini yaþadý. Rize’ye eþi Latife Haným ile gelen M.Kemal Atatürk’ün saðýnda Vali Hurþit Bey ve “Üç Aliler”’den Ali Zýrh yer alýyor.

29 Nisan 1923 tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Gazi Paþa’nýn Rizeliler’in hemþehrilik teklifini kabul ediþini büyük puntolarla halka duyuruyordu.

Atatürk’ün kendi el yazýsýyla Ankara’dan Rize Müdafa-ý Hukuk Cemiyeti’ne gönderdiði ve “Öteden beri herkesin yakýndan bildiði kahramanlýklarýyla kendilerin tanýtmýþ olan Lazistan Ahali’nin ülkenin kurtuluþu için azim ve üstün gayretlerini takdir ederiz” þeklinde bir cümle sarf ettiði telgrafý Rizeliler için övgü dolu sözler içeriyordu.

Rize Hükümet Konaðýndan Ayrýlýrken

Mustafa Kemal Atatürk Rize ziyaretinde Hükümet Konaðýndan ayrýlýrken.


    
 
  Hamit ÇELÄ°K (07.11.2010 17:50:57)
  Tarihi günde ATAMıza eÅŸlik edenleri rahmetle anıyorum.Ä°nanıyorumki RÄ°ZE o gün tarihi bir gün yaÅŸamıştır.
 
  Hayrettin OÄžUZ (19.09.2009 21:59:54)
  Rize her zaman önemlidir.Ulu önder Atatürk Rizeye gelmese olmazdı.Atam rizede size balık ikram etmiÅŸlerdir inÅŸallah.
 
  Ä°smail TAŞÇI (18.09.2009 16:06:52)
  Gazimizin hemÅŸehrilik tercihi Rize halkının ne kadar asil bir halk olduÄŸunun tescilli bir örneÄŸidir.
 

  Facebook'ta Yorumla:  
 Bu haber 6329 defa okundu.


   Künye    |    Açılış Sayfam Yap    |    Sık Kullanılanlara Ekle    |    Reklam    |    Önemli
 
1997 - 2024  Her hakkı saklıdır. FotoÄŸraf, Haber ve Yazıların izinsiz kopyalanması, kullanılması yasaktır.
Sitede ÅŸu an  6  ziyaretçi bulunmaktadır.